Mr. Robotto

Dr. Everett Righteous varlıklı ve dindar biriydi. Kısa adı MMM olan "The Majority for Musical Morality", yani "Müziksel Ahlak İçin Çoğunluk" ismiyle bir organizasyon kurmuş, başına da kendisi geçmişti.

MMM, Rock müziğini özellikle gençler için ahlaki bulmuyor, onların gelişimine zarar verdiğini idda ediyordu. Hatta işi daha da ileri götürmüş, Amerika'nın ahlaki ve ekonomik çöküşünü Rock müziğine bağlamıştı.

Dr. Righteous hem karizmatik, hem de iletişimi anlayan biriydi ve sahip olduğu TV kanalının da katkısıyla ABD politikasında yükselmiş, etki alanını oldukça genişletmişti. Sonunda yeterli güce ulaştı ve Rock müziğini tamamen yasakladı. ABD hükümeti Dr. Righteous'ın etkisiyle demokrasi ve ifade özgürlüğü gibi kavramları terk edip, faşist teokratik bir yönetim şekline evrildi.

Robert Orin Charles Kilroy Dünyaca ünlü bir Rock yıldızıydı. Rock müziğini yasaklayan yasa geçtiğinde gurubu ile birlikte bir ABD turnesini tamamlıyordu. Chicago Kentinde, Paradise Theatre isimli bir salonda çalıyorlardı. Bu kalabalık konser MMM için bir fırsat oluşturmuştu. MMM mekanı bastı ve üyeleri, Kilroy çalarken sahneye yürüdüler. Arbede bittiğinde bir MMM üyesi ölmüştü. Kilroy derhal katil olarak belirlendi, tutuklandı ve diğer "uyumsuz" Rock'cılarla birlikte hapse kondu.

Aradan uzun bir zaman geçti.

Japonlar akıllı robotlar yapmışlardı. bu robotlar insanların yaptıkları işleri çok daha verimli ve çok daha ucuza yapabiliyorlardı. Bunlar toplumun birer hizmetçisi haline dönüşmüşlerdi.

Dr. Righteous Kendi ahlak anlayışını dayatmak için toplulukları mobilize ediyor, Rock plaklarını ve elektrik gitarları toplatıp, yaktırıyordu.

Jonathan Chance, Rock müziğini geri getirmek için yeraltına girmiş, asi bir grubun lideriydi. Kilroy'u mücadelesinin bir simgesi yapmıştı. Kilroy ise bu esnada serbest kalma umudunu yitirmiş bir biçimde hapiste uzun yıllar geçirmiş, aşağılanmış, ve MMM kanalının beyin yıkama yöntemlerine maruz kalmıştı.

Jonathan Chance, Kilroy ile temase geçebilmek için MMM kanalının beyin yıkamak için kullandığı TV yayınını karıştırıp, içine eski bir Kilroy konserinin yasa dışı ilan edilmiş bir kaydını koydu.

Bu yayını izleyen Kilroy kaçışını planlamaya başladı. Bir geçe robot gardiyanı gafil avlayıp, etkisiz hale getirdi ve onun kılığına girdi. Robot kimliği ile kimse kuşkulanmadan, dışarda serbestçe gezebiliyordu. Bu esnada da Chance'e ulaşabilmek için onun göreceğini umarak şehrin farklı yerlerine grafiti, yani duvar yazıları yazıyordu.

Chance, bu mesajları gördü ve içerdikleri "Rock" şifresini çözerek Paradise Theatre'a ulaştı. Dr. Righteous bu salonu bir Rock Zilleti müzesine çevirmişti. Chance içeri girdiğinde, Kilroy'un son konserinin bir tekrarının robotlar tarafından yapıldığını gördü. Bu robotlardan biri de Kilroy'un kendisiydi. Chance ve Kilroy sonunda bir araya gelebilmişlerdi.

İşte böyle sevgili arkadaşlar. Bu akşamki şarkımız, Kilroy'un hapisaneden kaçıp, Chance ile Paradise Theatre'da karşılaşmasını anlatıyor.

Söyleyen Styx grubu.

Şarkımızı bilen ne kadarımız vardır, çok emin değilim, ama hayatının bir bölümünde duymayan hemen hemen hiç yoktur.

"Domo Arigato, Mr. Robotto"

Ya da resmi ismiyle "Mr. Robotto".

Hemen çevrisini yazıp, yakanızdan düşmeyi bem de isterdim arkadaşlar, ama bu şarkı, hatta içinde bulunduğu “Kilroy Was Here” albümü, az biraz daha gevezelik gerektiriyor.

Biraz dikkatli okuyanlarınız, bu öykünün zıpçıktı bir rock şarkısından çok daha fazlasını içerdiğini hissedip, gülümsemeye başlamışsınızdır. Gerçekten de hayattaki insanlığa, iyiliğe, ilerlemeye karşı hareketlerin hiçbiri öyle orijinal, devrimci fikirler falan olmuyorlar. Tam aksine, yüzlerce yıllık basmakalıp klişelerin insana bıkkınlık veren tekrarlardır bunlar. Konu rock müziği de olsa, çav bella da olsa, Reichstag'da olsa, olan biten hep aynıdır. Kafasız bir kitleyi bul, onu din, iman, muhafazakarlık, ahlak, vatanseverlik diye doldur, bir provokasyonla bunları harekete geçir, sonra da ilkelliğin nimetlerinden faydalan.

O gün de, bu gün de aynı sizin anlayacağınız.

Hadi, şarkının çevrisinden önce biraz tarihi ve kültürel referanslarına bakalım.

Dr. Righteous ile başlayalım. "Righteous", "doğrucu", "ahlakçı" demektir, ama buram buram din kokar. "Right" aslında "Sağ" demektir, çünkü iyilik meleklerinin sağ omuzda bulunur. Bu yüzden "sağ" bir çok dilde "hak", "doğru" anlamına da gelir. Sol ise kötülük, günah falan demektir. Bunun en çarpıcı örneği de İtalyancada bulunur. Sol anlamına gelen "sinistra" sözcüğünün kökeni ve karşılığı "sin/sinister", İngilizce'de "günah/günahkarca" demektir. Tarihte solculara "Solcu" ismini zaten sağcılar koymuştur. Biz iyi, onlar günahkar babından...

Kilroy ise İkinci Dünya Savaşından kalma bir grafiti, yani duvar yazısı figürüdür. Uzun burunlu bir adam, bir duvarın üzerinden bakar. Yanında da "Kilroy Was Here", yani "Kilroy Buradaydı" yazar. Biraz bizdeki "Bunu yazan tosun" gibi. Zaten öyküde de Chance, Kilroy'u grafitiler aracılığıyla bulur.

Chance'in hangi tarihi figüre dayandığından çok emin değilim. Washington DC'de yaşamış, aslen cahil ama kendini televizyon izleyerek geliştirmiş bir bahçıvanla ilgili olabilir. Bu kadar derin Amarika kültürüm yok. Daha fazlasını biliyorsanız lütfen yazın, ben de öğrenmiş olurum.

Şarkıda geçen Paradise Tneatre Chicago’nun en ünlü salonlarından biridir. 1928 yılında açılmış ve dünyanın en güzel tiyatrosu ilan edilmiş. Ancak öykünün önemli bir bölümünün bu mekanda geçmesinin nedeni Styx'in Paradise Theatre isimli bir albümünde bu tiyatroyu anlatmış olmasıdır - Styx'in Chicagolu bir grup olduğunu not edelim. Yeri gelmişken söyleyeyim, Paradise Theatre albümü Styx'in en çok sevdiğim albümlerinden biridir.

Kilroy Was Here albümü aynı zamanda kısa metrajlı bir filim şeklinde de çekilmiş. Bu filmde oynayan grup üyelerinin rolleri de oldukça sıra dışı.

Örneğin Rock müzik düşmanı Dr. Righteous'I canlandıran James Young aslen damarlarında bırakın Rock'ı, Heavy Metal dolaşan, deli bir gitaristtir.

Benzeri biçimde Rock ikonu Kilroy'u canlandıran klavyeci Dennis DeYoung, rock'dan ziyade pop'a meyillidir, ki zaten grup bu yüzden dağıldı. Dennis pop'a kayalım, James ve Tommy de rock yapalım demiş, sonra davulcu ve basçı ikizlerden biri alkolizmden ölmüş, diğeri de ben ibneyim demiş, sonra da AIDS olmuş, ve bu kadro ile çalmayı bırakmışlar. İşin aslı bu albüm, benim Styx diye dinlediğim son albümdür.

Chance'i canlandıran Tommy Shaw ise gerçek bir rock gitaristidir. Styx'in en çok sevdiğim şarkılarını yazmış ve söylemiştir, örneğin "Boat On The River", "Too Much Time On My Hands", "Crystal Ball", vs.

Kilroy Was Here albümüne dönersek, tarz olarak öyle orijinal Styx ile pek fazla alakası yoktur, ama kader bu işte, Styx hemen her zaman "Mr. Robotto" ile anılır.

Ben bu albümün her şarkısını zevkle dinlerim.

Albümün tümü yukardaki öykünün üzerine kuruludur. "Don't Let It End" yine liste şarkılarımdan biridir. "High Time" şarkısını çevirin, birinci sınıf anti-faşist, devrimci marşı olur, bir daha "Çav Bella" falan dinlemezsiniz. "Cold War", "Double Life" hep ikonik şarkılardır. Çok bilinmese de, "Haven't We Been Here Before" ve özellikle "Just Get Through This Night" mükemmel baladlardır.

Ancak James Young'ın yazdığı ve Dr. Righteous’In ağızından söylediği "Heavy Metal Poisoning", yani "Heavy Metal Zehirlenmesi" isimli, bu müzik türünü yerden yere vuran, ancak sapına kadar da metal bir şarkı vardır ki, beni benden alır.

Şu Latince deyişi tersten okuyarak başlar.

"Annuit Coeptis Novus Ordo Seclorum", mealen "Yeni Dünya Düzeni Savaşçıları"

Biraz gitar seviyorsanız lütfen dinleyin, canavar bir şarkıdır. Aslında Mr. Robotto yerine bunu çalacaktım sizlere, ama hadi Mr. Robotto gibi alameti farika bir şarkı olsun deyip, vazgeçtim.

Bu şarkı 1980'lerin ilk yarısındandır sevgili arkadaşlar. O aralar, özellikle Amarika'da Japon'ların araba, elektronik gibi pazarları ele geçirdikten sonra daha da endüstrileşip, ABD'yi işgal edeceğinden falan korkarlardı. Rising Sun falan gibi kitap/filmler hep bu havadadır. O yüzden öyküyü ve şarkıyı lütfen biraz da bu gözle okuyun.

İşte böyle...

Bu günlerde biraz fazla müzikal olduk, umarım başınızı ağrıtmıyorumdur.

Hadi şarkımıza geçelim.

どうもありがとうミスターロボット - Teşekkürler Robot Bey
また会う日まで - Görüşmek üzere
どうもありがとうミスターロボット - Teşekkürler Robot Bey
秘密を知りたい - Sırrın ne, bilmek isterim

Ben kimim merak ediyorsundur (Sır, sır, bir sırrım var)
Bir makine mi, bir manken mi (Sır, sır, bir sırrım var)
Parçalarım Japon imalatı (Sır, sır, bir sırrım var)
Modern insan benim

Bir sırrım var, derimin altında saklıyorum
Kalbim insan, kanım kaynıyor, beynim IBM
Bu yüzden, eğer acayip davrandığımı görürsen şaşırma
Ben sadece birine ve saklanacak bir yere ihtiyacı olan bir insanım
Beni hayatta tutacak, sadece hayatta tutacak
Saklanacak bir yer, sağ kalmak için

Ben duygusuz bir robot değilim, göründüğüm gibi
Size sorunlarınızı çözmek için yardıma geldim, ki özgür olalım
Ben bir kahraman, kurtarıcı değilim, bildiklerinizi unutun
Sadece şartları kontrolü dışına çıkmış bir insanım
Kontrolüm dışına, bizim kontrole ihtiyacımız vardır

Modern insan benim (Sır, sır, bir sırrım var)
Bir maskenin arkasına saklanan (Sır, sır, bir sırrım var)
Ki kimse göremesin (Sır, sır, bir sırrım var)
Gerçekte kim olduğumu

(Japonca)
Çok Teşekkürler Robot Bey
Çok (çok), çok (çok)
Çok Teşekkürler Robot Bey
Çok (çok), çok (çok)
Çok Teşekkürler Robot Bey
Çok Teşekkürler Robot Bey
Çok Teşekkürler Robot Bey
Çok Teşekkürler Robot Bey

(Çok Teşekkürler Robot Bey - Japonca) Çok Teşekkürler Robot Bey
(Çok Teşekkürler Robot Bey - Japonca) Kimsenin yapmak istemeyeceği işleri yaptığın için
(Çok Teşekkürler Robot Bey - Japonca) Ve çok teşekkürler Robot Bey
(Çok Teşekkürler Robot Bey - Japonca) Tam ihtiyacım olduğunda kaçmama yardımcı olduğun için
(Çok Teşekkürler Robot Bey - Japonca) Teşekkürler, teşekkürler, teşekkürler
(Çok Teşekkürler Robot Bey - Japonca) Teşekkür etmek istiyorum
(Çok Teşekkürler Robot Bey - Japonca) Lütfen, teşekkürler
(Çok Teşekkürler Robot Bey - Japonca) Offfff
(Çok Teşekkürler Robot Bey - Japonca) Yaaaa

Sorunu görmek çok basit
Çok fazla teknoloji
Hayatımızı kurtaracak makineler
Bizi insanlığımızdan çıkaracak makineler

Nihayet zamanı geldi (Sır, sır, bir sırrım var)
Bu maskeyi çıkarıp, atmanın (Sır, sır, bir sırrım var)
Artık herkes görebilir (Sır, sır, bir sırrım var)
Gerçek kimliğimi

Ben Kilroy'um
Kilroy!
Kilroy!
Kilroy...

===

どうもありがとうミスターロボット (Dōmo arigatō misutā robotto)
また会う日まで (Mata au hi made)
どうもありがとうミスターロボット (Dōmo arigatō misutā robotto)
秘密を知りたい (Himitsu o shiritai)

You’re wondering who I am (Secret, secret, I’ve got a secret)
Machine or mannequin (Secret, secret, I’ve got a secret)
With parts made in Japan (Secret, secret, I’ve got a secret)
I am the modren man

I’ve got a secret I’ve been hiding under my skin
My heart is human, my blood is boiling, my brain IBM
So if you see me acting strangely, don’t be surprised
I’m just a man who needed someone and somewhere to hide
To keep me alive, just keep me alive
Somewhere to hide to keep me alive

I’m not a robot without emotions, I’m not what you see
I’ve come to help you with your problems, so we can be free
I’m not a hero, I’m not a savior, forget what you know
I’m just a man whose circumstances went beyond his control
Beyond my control, we all need control
I need control, we all need control

I am the modren man (Secret, secret, I’ve got a secret)
Who hides behind a mask (Secret, secret, I’ve got a secret)
So no one else can see (Secret, secret, I’ve got a secret)
My true identity

Domo arigato, Mr. Roboto
Domo (domo), domo (domo)
Domo arigato, Mr. Roboto
Domo (domo), domo (domo)
Domo arigato, Mr. Roboto
Domo arigato, Mr. Roboto
Domo arigato, Mr. Roboto
Domo arigato, Mr. Roboto
(Domo arigato, Mr. Roboto) Thank you very much, Mr. Roboto
(Domo arigato, Mr. Roboto) For doing the jobs that nobody wants to
(Domo arigato, Mr. Roboto) And thank you very much, Mr. Roboto
(Domo arigato, Mr. Roboto) For helping me escape just when I needed to
(Domo arigato, Mr. Roboto) Thank you! Thank you, thank you!
(Domo arigato, Mr. Roboto) I wanna thank you!
(Domo arigato, Mr. Roboto) Please, thank you!
(Domo arigato, Mr. Roboto) Ohhhh-oh-oh-oh-oh-oh
Yaaaa-ahhhh!

The problem’s plain to see
Too much technology
Machines to save our lives
Machines dehumanize

The time has come at last (Secret, secret, I’ve got a secret)
To throw away this mask (Secret, secret, I’ve got a secret)
Now everyone can see (Secret, secret, I’ve got a secret)
My true identity

I’m Kilroy!
Kilroy!
Kilroy!
Kilroy...



Comments

Popular posts from this blog

Bawitdaba

The Best Is Yet To Come

Drift Away